“Ik zou je het liefste in een doosje willen doen, en je bewaren, heel goed bewaren.” Een mooi lied van Annie M.G. Schmidt uit 1959. Het beschrijft een bekend sentiment: je liefde voor een ander tonen door alle gevaar weg te willen nemen. Het zit diep in mijzelf; ik was één van die vaders die erg nerveus worden van al te hoog schommelen of salto’s op de trampoline.
We doen het ook met onze ouderen. Eén incident leidt er dankzij onze ingebakken regelreflex maar zo toe dat in het hele land drastische maatregelen worden genomen. Na een fatale brand in 2020 zijn de veiligheidsregels flink aangescherpt. Deels zijn die aanpassingen best verstandig. Het recente incident met een brandende scootmobiel in de Groesbeekse parkeergarage leert bijvoorbeeld dat je ladende batterijen niet in de gang van een appartementencomplex moet willen.
Op andere punten slaan we door en wordt onvoldoende gelet op de menselijke kosten van de veronderstelde veiligheidswinst. Door bijvoorbeeld het verwijderen van schilderijtjes en houten bankjes naast de voordeur te eisen. In ouderencomplex De Symphonie in Millingen moet het biljart verdwijnen uit een gemeenschappelijke ruimte zo groot als een balzaal. Mijn kinderen waren destijds niet bijster gediend van al mijn gezenuw. Ook onze ouderen willen absoluut niet in een beschermend doosje worden gestopt.
Een bankje naast de deur, een tafel (of biljart!) in de gemeenschapsruimte: ze zorgen voor natuurlijke contactmomenten tussen buren. En dat stukje spontane gezelligheid is heel belangrijk als je partner is overleden en je in een levensfase komt waarin ook je broers en zussen en de vrienden van vroeger één voor één wegvallen.
Is het dan onbegrijpelijk dat woningbouwcorporaties en verenigingen van eigenaren zo strak aan regels vasthouden, soms tegen het gezond verstand in? Nou nee, eigenlijk niet. Want laat er maar eens een incident plaatsvinden. Je zult de mensen de kost moeten geven die nú willen dat de overheid stopt met het ‘pesten van oude mensen’. Maar die na een incident net zo luidkeels eisen dat er een onderzoek komt. Dat er maatregelen worden genomen. Dat er koppen rollen. Ik begrijp heel goed dat mensen en organisaties voor veiligheid kiezen.
Dat is de spagaat waarin we zitten. Aan de ene kant die afrekencultuur, waarin bij elk incident een schuldige moet worden aangewezen en gestraft. En aan de andere zijde schieten we als overheid te kort door te weinig integraal te kijken naar de mensen voor wie we het uiteindelijk allemaal doen. Als je taak binnen de veiligheidsregio of omgevingsdienst enkel brandveiligheid is, kun je verwachten dat ook alleen dààrnaar wordt gekeken. Terwijl naast een basale veiligheid er ook een open oog moet zijn voor de kwaliteit van leven, de bestrijding van eenzaamheid en al die andere zaken die de levensavond aangenamer maken.
Het is de moeite waard om uit die impasse te komen richting een betere balans tussen veiligheid en leefbaarheid. De regelgeving geeft ons ook de mogelijkheid voor maatwerk, als het eindresultaat maar een zelfde veiligheidsniveau oplevert. Out of the box, het doosje uit; we gaan ervoor!
Mark Slinkman
Burgemeester van Berg en Dal